Integracja sensoryczna
Integracja sensoryczna to umiejętność naszego mózgu, która pozwala odczuwać, porządkować, składać w spójną całość i rozumieć w relacji do siebie bodźce – wzrokowe, słuchowe, dotykowe, pochodzące z ruchu i grawitacji czy wreszcie węchowe i smakowe. Mózg nabywa i rozwija tą umiejętność przez całe życie, choć najbardziej intensywnie w pierwszych kilku latach życia dziecka. Dzięki tej umiejętności organizowania i rozpoznawania docierających do nas informacji sensorycznych, dziecko rozwija coraz bardziej dostosowane do wymagań otoczenia mechanizmy uczenia się i zachowania. Ten proces organizacji informacji sensorycznych jest fundamentem takich umiejętności jak te związane z ruchem, mową, emocjami, uwagą, relacjami społecznymi i percepcją.
Dziecko od urodzenia uczy się zauważać docierające do niego wrażenia sensoryczne wszystkimi zmysłami: wzrokiem, słuchem, dotykiem, węchem, smakiem, a nawet specjalnym zmysłem rejestrującym ruchy i grawitację /błędnik- narząd przedsionkowy/. Ta nauka polega na coraz sprawniejszej umiejętności rozpoznawania i nadawania znaczenia temu co widzimy słyszymy czy czujemy. Im lepiej, sprawniej mózg potrafi to robić tym szybciej, sprawniej myślimy, uczymy się, koncentrujemy, mówimy, czytamy, piszemy, zapamiętujemy itd. Każdy z nas rodziców obserwuje wraz z tym jak dziecko jest coraz starsze, że zmienia się jego zachowanie w różnych sferach. Najpierw po urodzeniu z trudnościami leżąc na brzuszku unosi tylko główkę, potem podpiera się na przedramionach, siada, raczkuje, wstaje, chodzi, biega itd. Najpierw gaworzy, mówi pojedyncze słowa, potem proste zdania, opowiada wreszcie, czyta itd. Najpierw potrafi skupić uwagę na kilkanaście sekund, potem kilka minut, kilkanaście, kilkadziesiąt itd. Początkowo zauważa tylko rodziców, potem rozpoznaje obcych, zauważa dzieci, próbuje nawiązać kontakt z rówieśnikami, tworzy grupy towarzyskie itd. Można tak po kolei wyliczać różne elementy z rozwoju zachowania dziecka i zauważyć wzrastającą jego organizację. Wszystkie badania wskazują, że jednym z bardzo ważnych czynników, które to warunkują jest właśnie integracja sensoryczna.
Coraz większa precyzja mechanizmów integracji sensorycznej kształtuje się poprzez interakcję dziecka z otaczającym środowiskiem. Im więcej ma możliwości zdobywania doświadczeń ruchowych w relacji do innych wrażeń /dotykowych, wzrokowych, słuchowych/ na placu zabaw, w trakcie samodzielnej aktywności w domu itd. tym szybciej i precyzyjnie integruje wrażenia zmysłowe. To skutkuje coraz lepszym zachowaniem, przystosowaniem do wymagań płynących od rodziców, nauczycieli czy rówieśników. Co jeśli jednak te mechanizmy zawodzą, jeśli dziecko ma problemy ze sprawnością ruchową, emocjami, zachowaniem? Wówczas po przeprowadzeniu złożonych badań /przez uprawnionych do tego specjalistów/ dziecko rozpoczyna terapię integracji sensorycznej.
Terapia integracji sensorycznej jest poprawą organizacji pracy mózgu poprzez ćwiczenia w których dziecko doświadcza zróżnicowanych bodźców sensorycznych podczas ruchu. Terapia integracji sensorycznej różni się od wielu innych technik bo nie uczy dziecka specyficznych umiejętności takich jak liczenie, różnicowania jednego dźwięku od drugiego, rysowania linii między określonymi punktami, jazdy na rowerze, zapinania guzików itd. Terapia integracji sensorycznej raczej wzmocnia zdolności uczenia się mózgu. Redukuje poziom zaburzeń w pracy mózgu i pozwala na precyzyjne i szybkie uczenia się oraz rozwój dostosowany do wymagań otoczenia zachowania. Terapia integracji sensorycznej nie eliminuje wszystkich problemów związanych z uczeniem się czy zachowaniem, a eliminuje lub łagodzi tylko te, które wynikają ze stwierdzonych w procesie diagnozy zaburzeń integracji bodźców sensorycznych. Wymaga stałych intensywnych oddziaływań. Dziecko musi każdego dnia uczestniczyć w doświadczeniach sensorycznych według określonego programu. Takie codzienne oddziaływania zapewniają połączone ze sobą, wzajemnie uzupełniające się ćwiczenia domowe prowadzone przez rodziców i ćwiczenia na sali terapeutycznej.
Ćwiczenia domowe wymagają odpowiednich pomocy, a terapia odbywa się w odpowiednio do tego dostosowanej i wyposażonej w specjalistyczny sprzęt sali. Terapia integracji sensorycznej jest postrzegana przez dzieci jako wspaniała zabawa ale terapeuci znając cele ćwiczeń osiągają oczekiwane zmiany w zachowaniu dziecka. Tak więc można powiedzieć, iż terapia integracji sensorycznej jest "naukową zabawą".