Czerwiec 17, 2017      10:28

Jesteś tutaj

Integracja sensoryczna w przedszkolu cz. I


0

9980

0

 

Cześć I - Nauczyciel przedszkola

 

Właściwie zaprojektowane otoczenie w którym przebywa dziecko ma duży wpływ na rozwój integracji sensorycznej. Sala przedszkolna może być miejscem gdzie w interakcji z otoczeniem dziecko wbudowuje w system nerwowy właściwe reakcje na bodźce sensoryczne rozwijając i kształtując prawidłowe zachowanie lub nie powodując pogłębienie problemów.  Dobór środowiska ma wpływ na przestymulowanie lub niedostymulowanie bodźcami sensorycznymi poszczególnych dzieci w grupie. Dopasowanie wyposażenia i układu sali będzie warunkowało zabawy niosące w sobie właściwe wyzwania w każdym wieku dla określonego dziecka.

Otoczenie dziecka w przedszkolu to nie tylko przedmioty ale również osoby – inne dzieci a przede wszystkim nauczyciel - wychowawca. Nauczyciel wywiera ogromny wpływ na rozwój dziecka. Interakcje nauczyciel - dziecko powinny być warunkowane świadomością roli jaką odgrywa on w rozwoju procesów integracji sensorycznej mających wpływ na zachowanie dziecka.

Po pierwsze istotne jest w jaki sposób się porozumiewa z dzieckiem. Podstawową zasadą jest właściwe modulowanie głosu. Zbyt wysoki ton, mówienie zbyt głośno dezorganizuje zachowanie dzieci nadwrażliwych słuchowo. Nadmiar dźwięków z otoczenia jest potęgowany głosem nauczyciela powodując szybko wzrastające przeciążenie układu nerwowego. Dzieci te mogą mieć wówczas problemy z koncentracją uwagi, stają się bardziej pobudzone emocjonalnie i ruchowo, płaczą, są drażliwe czy nawet agresywne wobec innych dzieci.  W konsekwencji dezorganizują pracę w grupie lub po prostu chcą uciekać z sali. Dzieci mające zaburzenia przetwarzania bodźców wejściowych systemu słuchowego mają kłopoty z właściwą percepcją słuchową. W komunikacji z nimi warto upraszczać polecenia, a w trakcie przekazywania informacji należy utrzymywać kontakt wzrokowy. Pozwoli to na lepszą percepcje wysyłanych informacji i  lepsze rozumienie. Część  dzieci  z zaburzeniami integracji sensorycznej potrzebuje nieco więcej czasu na opracowanie słownych informacji do nich docierających  dlatego nie pospieszajmy je w wykonaniu zadania dajmy im nieco więcej czasu. Można nawet poprosić by dziecko powtórzyło to o co je prosiliśmy dla lepszej pewności, że zarejestrowało przekaz.

Komunikacja – przesyłanie informacji sensorycznych to nie tylko sposób mówienia. Na zachowanie dzieci w grupie może mieć wpływ również strój nauczyciela w szczególności kolor ubrania. Zbyt jaskrawe kolory będą często u dzieci nadwrażliwych wzrokowo powodowały nieco większe pobudzenie czy utrudnią kontakt z wychowawcą.

Z pewnością w grupie przedszkolnej znajdą się dzieci nadwrażliwe węchowo. Badania i obserwacja wskazuję że bodźce węchowe mają wpływ na pobudzenie układu nerwowego. Używanie przez nauczyciela zbyt silnych kosmetyków może być powodem pobudzenia dzieci nadwrażliwych węchowo. Dzieci te często nawet nieświadomie unikają bliższego kontaktu z osobą , która intensywniej pachnie. Przebywanie przez dłuższy czas w pomieszczeniu gdzie jest nadmiar bodźców węchowych /często i innych: wzrokowych, słuchowych/ powoduje systematycznie wzrastające pobudzenie, kłopoty z koncentracją, drażliwość.

Nauczyciel to również osoba organizująca czas dla grupy dzieci. Właściwy sposób organizacji dnia może sprzyjać komunikacji, organizacji zachowania i wzmacniać mechanizmy uczenia lub prowadzić do dezorganizacji i nadmiernego pobudzenia. Dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej lepiej funkcjonują jeśli znają program dnia, jeśli struktura dnia jest przewidywalna, zorganizowana i nie są zaskakiwane niespodziewanymi zdarzeniami. Dlatego dobrze rozpocząć rok od ustalenia rutynowych czynności dnia np. poprzez umieszczenie obrazków symbolizujących kolejne czynności na tablicy. Powstanie wówczas taki obrazkowy program dnia. Nauczyciel może zawsze odwołać się nauczyciel do tego programu ale i dziecko widząc co go czeka czuje się mniej zagubione w czasie. Strukturalizowany dzień zapewni większy ład i spokój w grupie, unikniemy wówczas nadmiernego pobudzenia  części dzieci co będzie miało wpływ na możliwość realizacji treści programowych i na właściwy rozwój emocjonalny dzieci. Przed zbliżającą się zmianą ustalonego rutynowego planu -np. wycieczka do ZOO warto znacznie wcześniej wskazać kiedy nastąpi zmiana i dlaczego. Przygotować dzieci do tego zdarzenia, unikniemy wówczas nadmiernej ekscytacji i pobudzenia dzieci z zaburzeniami modulacji sensorycznej podczas wyprawy do ZOO.  Dzięki tym działaniom cała grupa będzie znacznie spokojniejsza, gdy dzieci z dysfunkcji modulacji sensorycznej nie będą zbyt pobudzone i nie wpłyną na pobudzenie całej grupy.

Wychowawca może stymulować rozwój dziecka poprzez samodzielne dokonywanie wyborów, wyborów szanujących potrzeby sensoryczne indywidualnego dziecka. Podczas planowania zajęć warto dać dzieciom możliwość wyboru pozwoli to zauważyć ich potrzeby sensoryczne. Na przykład planując zajęcia plastyczne warto zapytać dziecko „chcesz malować palcami  czy pędzelkiem?”. Taki sposób postępowania szanuje prawo wyboru dziecka zgodnie z jego potrzebami sensorycznymi. Nadwrażliwe dotykowo dziecko z pewnością będzie wolało malować pędzelkiem niż brudzić ręce w farbie. Inaczej zachowa się dziecko poszukujące wrażeń dotykowych, ono wybierze raczej malowanie palcami. Taka aktywność pozwoli mu rozmazywać farby na ręku i papierze dostarczając wiele wrażeń dotykowych. Zawsze należy szanować emocje dziecka związane z aktywnościami sensorycznymi, zwykle wiążą się one z reakcjami obronnymi będącymi skutkiem  zaburzeń modulacji sensorycznej. Jeśli dziecko z wyraźną niechęcią lub nawet złością i agresją odmawia np. grania na jakimś instrumencie to pozwólmy dokonać mu wyboru. Nie należy forsować danej aktywności bo inne dzieci to robią, być może to dziecko jest nadwrażliwe słuchowo. Wykonywanie na siłę tej aktywności jeszcze bardzie zdezorganizuje jego zachowanie pogłębiając już istniejące zaburzenia integracji sensorycznej.

Nauczyciel –Wychowawca powinien być uważnym obserwatorem. Zwykle zawsze w grupie jest jedno lub więcej dzieci mających znacznie większe niż inne zapotrzebowanie na ruch. Nie wolno je za to karać bo przyniesie to odmienne od oczekiwanych rezultaty. Raczej  w rytuał dnia warto włączyć dodatkowe zorganizowane aktywności ruchowe - takie ruchowe przerwy w planie dnia. Pozwoli to dziecku dłużej utrzymać uwagę i nie biegać podczas aktywności w których należy być cicho i współpracować w grupie.

Nauczyciel świadomy indywidualnych potrzeb sensorycznych dziecka organizując otoczenie i swoje zachowanie wpływa na organizacje zachowania indywidualnego dziecka i całej grupy.

 Zobacz również artykuł "kącik czuciowy".


Jeśli cenisz nasze artykuły i naszą działalność, prosimy wspomóż nas przelewem bezpośrednim:

Lub przekazując nam:

Popularne Artykuły


Ostatnie Tweety