Chodzenie na palcach

Gdy dziecko chodzi zbyt często na palcach- praktyczne wskazówki

Zbyt częste chodzenie na palcach może być oznaką różnych zaburzeń. Wielu rodziców i specjalistów nie zdaje sobie z tego sprawy. Za chodzenie na palcach czasem może być odpowiedzialny dysfunkcyjny mechanizm integracji sensorycznej. Najczęściej dotyczy to nieprawidłowej integracji wrażeń dotykowych, przedsionkowych, proprioceptywnych i wzrokowych. System przedsionkowy, proprioceptywny, dotykowy i wzrokowy we współpracy ze sobą zapewniają mózgowi informacje zwrotne dotyczące ruchu i pozycji części ciała. Zdarza się iż chodzenie na palcach jest wynikiem właśnie zaburzeń integracji wrażeń w obrębie tych systemów sensorycznych. Można tu zaobserwować u niektórych dzieci przewagę zaburzeń przetwarzania wzrokowego. Potwierdzą to badania w których część osób chodzących na palcach po założeniu okularów pryzmatycznych przestawało dość szybko chodzić na palcach. Doświadczenie terapeutów i badania potwierdzają również założenie iż część dzieci chodzących na palcach ma głównie zaburzenia integracji wrażeń dotykowych /nadwrażliwość szczególnie na stopach/, być może /jak mówiła o tym Ayres w jednym z filmów szkoleniowych/  istnieje u nich problem modulacji przedsionkowej bodźców dotykowych. Jeśli dziecko jest zbyt wrażliwe na dotyk może starać się unikać dotykania wnętrzem stopy /które jest najbardziej wrażliwe na dotyk/ nieprzyjemnych dla niego faktur. Unosi więc do góry pietę i zaczyna chodzić na palcach. Czasem dominująca jest zaburzona integracja przedsionkowa. Być może jeśli informacje z systemu przedsionkowego o pozycji części ciała są nieprawidłowe mózg może nie zdawać sobie sprawy z tego, że stopy nie mają ułożenia najbardziej wydajnego dla chodzenia. Inaczej mówiąc dziecko nie zdaje sobie nawet sprawy, z tego, że chodzi na palcach, a nie na pełnych stopach. W takim wypadku zwracanie uwagi dziecku by nie chodziło na palcach nie przynosi trwałych efektów.

Im dłużej dziecko chodzi na palcach tym silniejszym staje się to nawykiem, który potem jest trudno usunąć. Dlatego wczesna interwencja jest najskuteczniejsza. Oto kilka zaleceń do zmniejszenia lub wyeliminowania chodzenia na palcach.

1. Warto skonsultować problem chodzenia na palcach z fizjoterapeutą i /lub z ortopedą
2. Generalnie w ramach terapii integracji sensorycznej należy zastosować wiele ćwiczeń poprawiających integracje przedsionkową
3. Jeśli dziecko jest nadwrażliwe dotykowo zastosować procedury zmniejszające nieprawidłową modulację sensoryczną
4. Zalecić rodzicom kilka z poniższych zabaw, ćwiczeń:
   
   1. chodzenie przez dziecko w domu w płetwach /oczywiście przez określony czas, w zabawie/. Ponieważ chodzenie w płetwach uniemożliwia chodzenie na palcach, a zmusza do stawiania najpierw pięty na podłożu, a potem palców. Taka zabawa jak zauważyli rodzice dość znacząco zmniejsza nawyk chodzenia na palcach.
   2. rytmiczny marsz w rytm muzyki. Marsz wymaga stawiania pełnych stup szczególnie jeśli zachęcimy dziecko do zdecydowanego, głośnego tupania stopami w trakcie maszerowania.
   3. wchodzenie na wzniesienia. Wchodząc na górę nie da się iść na palcach, zatem zachęcaj dziecko by wchodziło jak najczęściej na wzniesienia lub zbuduj je w domu z dostępnych rzeczy (można również kupić np pagóki rzeczne). Wchodzenie na wzniesienie skutkuje też rozciąganiem ścięgna Achillesa co sprzyja stawiania piety na podłożu.
   4. zimą doskonałym ćwiczeniem jest ślizganie się na lodzie, ześlizgiwanie się na nogach z niewielkiego wzniesienia
   5. masowanie stóp różnymi fakturami poczynając od tych dobrze tolerowanych przez dziecko /zwykle silniejszych , bardziej zdecydowanych/ do coraz bardziej delikatnych
   6. masażer. Masowanie stóp z użyciem masażera wibracyjnego.
   7. ścieżki dotykowe. Chodzenie przez dziecko po rozłożonych fakturach /mogą to być różne ubrania , o różnych fakturach/, zaczynamy od faktur dobrze tolerowanych przez dziecko.
   8. malowanie stopami na papierze, grzebanie stopami w różnych fakturach /wsypujemy do pojemnika , może kilku pojemników różne struktury, kamyki, piasek, fasola itp./
   9. grające buty. Można kupić buty, które w piętach mają wmontowane urządzenie wydające ciekawe dźwięki. Takie buty będą prowokowały dziecko do stawiania pięty na podłożu.
   10. buty z rolkami. Dla nieco starszych dzieci można kupić buty z wmontowanymi kółeczkami w podeszwie bucika  w miejscu piety co mobilizuje dziecko do jeżdżenia odpychając się bardziej pietą.