Terapia integracji sensorycznej w zaburzeniach mowy

W początku lat osiemdziesiątych dr Ayres opisała w jednym ze swoich artykułów zależności pomiędzy rozwojem językowym, a integracją sensoryczną co stało się przyczynkiem do wykorzystania terapii integracji sensorycznej wśród dzieci z zaburzeniami językowymi.

We wcześniejszych badaniach Ayres prowadzonych w grupie dzieci z trudnościami w uczeniu się okazało się, że wpływ procedur integracji sensorycznej na uczniów z trudnościami w sferze słuchowo-językowej jest korzystny . Badanie to dało Ayres podstawę do wysunięcia hipotezy, że niektóre aspekty rozwoju językowego są zależne od procesów przetwarzania danych somatosensorycznych i przedsionkowych.

Badania brazylijskiego uczonego De Quirosa wskazały na również na związki podreaktywności przedsionkowej na pewne deficyty językowe. Wskazywał on na silne zależności pomiędzy niektórymi reakcjami posturalnymi, a czasem trwania oczopląsu porotacyjnego.

 B.Rider zauważyła, że nieprawidłowe reakcje posturalne są widoczne u dzieci z dysfazją czyli częściowym lub całkowitym pogorszeniem zdolności komunikowania się w wyniku uszkodzenia mózgu. Te badania w kontekście badań Ottenbacher według Ayres  były potwierdzeniem hipotezy mówiącej, że zaburzenia  przedsionkowe /podreaktywność/ i somatosensoryczne  mogą leżeć u podstaw zaburzeń językowych.

Również  Stilwell, Crowe, and McCallum stwierdzili większą częstotliwość występowania skróconego oczopląsu porotacyjnego u dzieci z zaburzeniami w komunikacji niż u dzieci bez takich zaburzeń. Wskazywali na to iż rozwój ośrodków językowych zależy w jakiejś mierze od podkorowej integracji bodźców sensorycznych.

 U objętych przez Ayres badaniem dzieci z afazją obserwowano uogólniony wpływ terapii integracji sensorycznej na funkcjonowanie mózgu wyrażający się nie tylko wzrostem możliwości wykorzystania potencjału poznawczego, ale także w poprawie zdolności celowego organizowania interakcji z otoczeniem społecznym i światem fizycznym co przyczyniło się również do poprawy wyników testów badających ogólne zdolności językowe w stosunku do wyników tych testów przed podjęciem terapii. Ta forma terapii może według Ayres oddziaływać na ogólną zdolność dziecka do organizacji zachowania, w sposób jakiego nie zapewnia terapia logopedyczna, czy terapia pedagogiczna. Wyniki jej badań wykazały na rolę układu przedsionkowego w przetwarzaniu słuchowym i produkowaniu dźwięków mowy wskazując na wyraźną zależność pomiędzy językiem ekspresyjnym i przetwarzaniem przedsionkowym.

U dzieci u których występuje skrócony oczopląs porotacyjny wskazując na deficyty w funkcjonowaniu układu przedsionkowego, terapia integracji sensorycznej poprawiała pracę układu przedsionkowego, jak i wspomagała mechanizmy mowy i języka zależne od tego układu.

Ayres jednak zauważyła, że w jej badaniach u jednych dzieci następuje poprawa w języku ekspresyjnym na skutek terapii integracji sensorycznej u innych nie. Według niej to może wskazywać na to,  że niektóre problemy w rozwoju językowym wynikają z innych zaburzeń w funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego, aniżeli znane mechanizmy związane z przetwarzaniem przedsionkowym czy somstosensorycznym. Dzieci mające skrócony oczopląs porotacyjny poczyniły podczas terapii SI znaczne postępy w języku ekspresyjnym ,podczas gdy dzieci nie mające  skróconego oczopląsu poczyniły tylko niewielkie postępy językowe w przeprowadzonym badaniu Ayres.

W konkluzjach po badaniu Ayres wysunęła hipotezę, iż terapia integracji sensorycznej może wspomagać ogólne umiejętności językowe u małych dzieci z afazją, które ujawniają zaburzenia przetwarzania sensorycznego w stopniu od lekkiego do znacznego. Im większe  problemy somatosensoryczne i przedsionkowe, tym większe postępy. Brak lub niewielkie zaburzenia przedsionkowe nie są predykatorem do terapii integracji sensorycznej. W szczególności terapia integracji sensorycznej u małych dzieci z afazją i skróconym oczopląsem będzie ułatwiała nabywanie języka ekspresyjnego.

Niestety słabością przedstawionych badań Ayres była bardzo mała grupa dzieci na co zresztą wskazała autorka zalecając dalsze badania w tym zakresie.

Na podstawie:

Ayres J.A.1981- Influence of Sensory Integration Procedures on Language Development AJOT. 1981

De QuirosJ.B: Diagnosis of vestibular disorders in the learning disabled. J Learn Disabil . 1976

Stilwell J.M, Crowe TK, McCallum LW: Postrotary nystagmus duration as a function of communication disorders. AJOT. 1978

Rider B: Abnormal postural reflexes in dysphasic children. AJOT.1974