Czy dziecko z padaczką nie powinno uczestniczyć w terapii integracji sensorycznej?

Właściwie nie ma ogólnych i jednoznacznych przeciwwskazań do prowadzenia terapii integracji sensorycznej dla dzieci z padaczką. Jednak o pewnych ważnych rzeczach z prowadzeniem terapii dzieci z padaczką każdy terapeuta wiedzieć powinien.

Istnieje wiele różnorakich czynników wewnętrznych i zewnętrznych odpowiedzialnych za nieprawidłowe funkcjonowanie komórek nerwowych mózgu, które mogą spowodować napad padaczkowy. 

Do najczęstszych czynników zewnętrznych wywołujących atak padaczki /epilepsji/ można zaliczyć:

1. Infekcje, którym towarzyszy wysoka gorączka
2. Gwałtowne zmiany pogody
3. Stres fizyczny lub psychiczny
4. Brak wystarczającej ilości snu
5. Pewne bodźce sensoryczne

• bodźce wzrokowe (kontrast jasne–ciemne, rozbłyski światła)
• bodźce przedsionkowe - gwałtowne zmiany ruchu rotacyjnego ( na desce rotacyjnej lub innym sprzęcie szybkie obroty w jedną stronę i natychmiast zmiana kierunku rotacji w drugą stronę) oraz bodźce wibracyjne podawane szczególnie w pobliżu ucha lub na głowę dziecka
• bodźce dotykowe związane z czuciem powierzchniowym zwłaszcza u dzieci nadwrażliwych sensorycznie
• bodźce dźwiękowe związane z pewnymi emocjami, powodujące odczuwanie strachu, czy nieuzasadnionego lęku.

Zalecenia dla terapeutów prowadzących terapię dzieci z padaczką

Terapia integracji sensorycznej nie jest przeciwwskazana dzieciom z padaczką i nie ma konieczności wprowadzania całkowitego zakazu stosowania tej terapii dla tych dzieci. Należy jednak brać pod uwagę czynniki związane z przeciążeniem sytemu nerwowego nadmiarem bodźców sensorycznych. Przeciążenie może być skutkiem sumowania się doświadczeń sensorycznych dziecka w ciągu dnia czy dni w czasie których uczestniczy ono nie tylko w różnorodnych terapiach ale też jest w sposób naturalny wystawiane na działanie bodźców sensorycznych. Bawi sie na placu zabaw na huśtawkach, karuzeli, jeździ na rowerze, ogląda telewizję, gra w gry na komputerze itp. Wszystkie te doświadczenia się sumują w układzie nerwowym. Tak więc jeśli tego samego dnia dziecko przed terapią oglądało długo telewizję, a jest nadwrażliwe na bodźce wzrokowe to oczywiście podczas terapii może nastąpić przestymulowanie i napad padaczki. Jeśli tego samego dnia dziecko było długo na placu zabaw i huśtało się lub kręciło na karuzeli to może nastąpić atak podczas sesji terapeutycznej. Brak snu oraz zmęczenie również zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia napadu. Szczególnie narażone na przeciążenie systemu nerwowego są dzieci nadwrażliwe sensorycznie. Doświadczony terapeuta musi brać to pod uwagę i rozmawiać z rodzicami  by wiedzieć jaki jest program dnia dziecka z padaczką szczególnie tego w którym przychodzi na terapię integracji sensorycznej.

Właściwy układ ćwiczeń podczas terapii zapewni dziecku z padaczką doświadczenia związane z ruchem takie jak huśtanie, kręcenie się, zjeżdżanie, bieganie i jednocześnie nie doprowadzi do przestymulowania. Ruch jest niezbędnym czynnikiem organizującym pracę mózgu i jednocześnie stanowi dla dziecka ogromną przyjemność, a badania wskazują iż dobra kondycja fizyczna ma korzystny wpływ na przebieg leczenia padaczki.

Należy jednak pamiętać o pewnych ograniczeniach unikając podczas terapii integracji sensorycznej:

• przemęczenia podczas ćwiczeń wymagających dużego wysiłku
• dużej zmienności ćwiczeń podczas terapii
• intensywnej jednoczesnej stymulacji układu przedsionkowego i wzrokowego
• intensywnej stymulacji wibracyjnej szczególnie podawanej w okolicy ucha, na kości czaszki i mięśnie karku
• intensywnej stymulacji czucia powierzchniowego (delikatnego masowania, muskającego skórę) , które jest szczególnie pobudzające dla układu nerwowego
• stosowania lamp stroboskopowych szczególnie u dzieci nadwrażliwych wzrokowo
• ćwiczeń z dużym wyzwaniem w których występuje ryzyko upadku, gwałtownej utraty równowagi i pojawienia się związanego z tym dużego napięcia emocjonalnego

Podczas sesji terapeutycznej znacznie częściej niż u innych dzieci należy wprowadzać przerwy między ćwiczeniami, które mogą być okazją do dostarczenia bodźców proprioceptywnych.

Oczywiście zawsze należy konsultować z neurologiem program terapii jeśli mamy wątpliwości.

Co jeśli jednak pojawi się napad padaczki podczas terapii?

• jeśli podczas terapii występują sygnały zapowiadające napad tzw. aura — ułóż  dziecko w na podłodze, materacu w pozycji wyprostowanej i rozluźnij ubranie, zwłaszcza w okolicy szyi,
• spokojnie czekaj, aż napad minie, uważnie obserwując dziecko
• jeśli dziecko obficie się ślini, przechyl głowę na bok w celu uniknięcia zakrztuszenia
• podczas niektórych napadów lub zaraz po nich, może dojść do wymiotów. Wówczas ułóż dziecko na boku
• po ustaniu napadu dziecko jest zazwyczaj ospałe, kontakt z nim jest utrudniony, może zapaść w głęboki sen. Nie przeszkadzaj dziecku. Potrzebuje ono teraz odpoczynku
• czasami po napadzie następuje stan pobudzenia, lecz również i w takim wypadku należy po prostu przeczekać aż dziecko się uspokoi.

Czego nie należy robić w trakcie napadu?

1. nie staraj się na siłę przytrzymywać rąk i nóg w trakcie trwania napadu,
2. nie próbuj otwierać zaciśniętych szczęk dziecka (nawet jeśli przygryzło sobie język, co doprowadziło do krwawienia),
3. nie ma konieczności przerywania napadu nawet gdy napad trwa kilkanaście minut.
4. nie staraj się obudzić dziecko po napadzie jeśli zaśnie poprzez potrząsanie,
5. nie używaj jakichkolwiek metod przywracania przytomności
6. lekarz powinien być wezwany tylko wtedy, gdy napad znacznie się wydłuża

Dziecko, które ma mały napad (np. nieświadomości, napady psychomotoryczne) należy uważnie obserwować, nie pozostawiać go samego w trakcie trwania napadu. Nie należy podejmować pochopnych działań, a jedynie uważnie obserwować dziecko.

We wszystkich budzących wątpliwości sytuacjach bezwzględnie należy kontaktować się z neurologiem. Ważne są też informacje rodzica o przebiegu choroby dziecka, branych lekach, postępowaniu, zaleceniach od neurologa itp.